En Değersiz Para Birimi Hangisi? 14 Değersiz Para Birimi!

Dünyanın en değersiz para birimi 2023 yılında zaman zaman merak ediliyor. Güncel kur değerlerine göre bu sıralama elbette değişecektir fakat genel anlamda değersiz para birimine sahip ülkeleri incelemek isteyenler olabilir. Dünyanın en değersiz parasına sahip olan ülke hangisi? 14 para birimiyle sizler için açıkladım!

En düşük para birimi kurlara göre her ne kadar değişse de bazı paralar o kadar değersiz ki adeta bu listeden çıkacakları düşünülmüyor. Yine de piyasa koşulları içerisinde ne olacağını bilemeyiz. Parası en değersiz ülkeleri merak ediyorsanız doğru adrestesiniz!

Yazı içerisinde en ucuz para birimini öğrenirken aynı zamanda ülke para birimlerinin neden yükselip neden düştüğünü öğreneceksiniz. Neyse ki dünyanın en değersiz paraları arasında Türk Lirası bulunmuyor. O halde dünyanın en düşük para birimini belirlemek için açıklamalara başlayalım! 😊

Dünyanın En Değersiz Para Birimi Sıralaması – 14 Para Birimi!

Para birimlerinin değeri; serbest piyasa koşulları içerisinde sosyolojik, ekonomik ve siyasi birçok faktöre göre belirlenir. Bazı ülke ekonomileri güçlü özellikler taşıdığından dolayı o ülkenin parası değerlidir.

Bazı paralar ise para birimi en değersiz ülkeler listesinde zirvelere oynar. Bunun birçok nedeni olabilir. Hepsine değineceğim… O halde ilk olarak dünyadaki en değersiz para listesini paylaşalım.

En değersiz para birimi sıralaması güncel haliyle şu şekildedir;

1. İran Riyali
2. Venezuela Bolivarı
3. Vietnam Dongu
4. Principe Dobrası
5. Sierra Leone Leonesi
6. Laos Kipi
7. Özbekistan Somu
8. Gine Frangı
9. Paraguay Guaranisi
10. Kolombiya Pesosu
11. Kamboçya Rieli
12. Beyaz Rusya Rublesi
13. Tanzanya Şilini
14. Irak Dinarı

NOT: Ülke paralarının değerinin sadece kur itibariyle belirlenmesi doğru değildir. Aynı zamanda ülkenin refah seviyesi, ekonomik yapısı, paranın kabul görme derecesi gibi farklı etkiler de söz konusudur. Yazı içerisinde sadece kur değerine ve paranın kabul görme derecesine göre sıralama yapılmıştır.

1- İran Riyali

İran riyali, en değersiz para birimi listesinde ilk sıradadır. Bir diğer ifadeyle dünyanın en ucuz para birimi olarak tanımlanabilir. Özellikle 1979 yılında gerçekleşen İslam Devrimi’nden sonra yaşanan devalüasyon, ilgili paranın ucuzlamasına neden olmuştur.

O süreçten bu yana gelişen İran – Irak savaşı, İran’ın nükleer programlarından kaynaklı olarak maruz kaldığı yaptırımlar ilgili para biriminin daha da değer kaybetmesine yol açmıştır. Dünyanın en değersiz parası hangi ülkenin diye soruyorsanız, net bir şekilde İran’ın diyebiliriz. Kur değerleri ise şu şekilde;

• Güncel kurlar dikkate alındığında 1 USD yaklaşık olarak 42.262,50 IRR değerindedir.
• Türk Lirası bazında bakıldığında 1 TL’nin ortalama 2.289,56 IRR değerinde olduğunu söyleyebiliriz.

2- Venezuela Bolivarı

Venezuela Bolivarı, dünyanın en değersiz para birimi listesinde 2. sırada kendine yer buluyor. Kur değeri olarak ikinci sırada olsa da ekonomik koşullar göz önüne alındığında ilk sırada dâhi düşünülebilir.

Venezuela hükümeti, dünyanın en çok enflasyona uğrayan para birimi olan Venezuela Bolivarı’ndan 6 sıfır atmak zorunda kalmıştır. Bu nedenle güncel kur değeri yüksek çıksa da aslında eski hâline göre kıyaslama yapmak gerekiyor.

• 1 USD – 24.139,00 VES değerindedir.
• 1 TL – 1.270,00 VES değerindedir.

3- Vietnam Dongu

Listemizin üçüncü sırasında Vietnam Dongu var! Vietnam, merkezileşmiş ekonomi sisteminden piyasa ekonomisine geçişinden kaynaklı olarak parası değer kaybeden ülkeler arasında yer alıyor.

Elbette bu bir reform süreci ve bu süreç zorlu bir şekilde geçiyor. Dolar ve TL karşısında en değersiz para birimi arasında Vietnam Dongu’nu da gösterebiliriz.

• 1 USD’nin güncel değeri 23.720,00 VND’dir.
• 1 TL’ningüncel değeri ise 1.252,30 VND olarak işlem görüyor.

4- Principe Dobrası

Sao Tome ve Principe’nin resmi para birimi olarak ifade edilen Dobra, listemizin dördüncü sırasında! TL ve Dolar karşısında en değersiz paralar arasında dördüncü sırada olmasının nedeni, elbette zayıf ekonomisidir. Zayıf ekonomisine bağlı olarak para birimi de değer kaybetmiştir.

Principe Dobrası belki dünyanın en değersiz parası değil ancak yine de kendine listenin yukarılarında yer buluyor. En düşük para birimi arasında yer alan Principe Dobrası için güncel bilgiler şu şekilde;

• 1 USD’nin değeri güncel haliyle 22.824,07 STD’dir.
• 1 TL’nin ilgili para birimi karşısındaki değeri ise 1.205,83 STD’dir.

5- Sierra Leone Leonesi

Dünyanın en değersiz para birimi listesine devam ediyoruz. Sırada Sierra Leone Leonesi var. Genel olarak Leone olarak bilinen para, 1964 yılından beri ülkenin para birimi olarak işlem görüyor. Batı Afrika’da yer alan bu ülke parası, şüphesiz zayıf ekonomisine bağlı olarak değersiz para birimleri arasında yer alıyor.

• 1 USD yaklaşık olarak 19.750,00 LE’dir.
• 1 TL’nin değeri ise 1.042,02 LE şeklinde fiyatlanıyor.

6- Laos Kipi

Laos diye bir ülke olduğunu yeni öğrenmiş olabilirsiniz. Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin resmi para birimi olan Laos Kipi, en değersiz para birimi listesinde altıncı sırada…

Güçlü bir ekonomiye sahip olmayan Laos, bu durumun sonuçlarını direkt olarak parasının değerinde yaşıyor. Güncel Laos Kipi fiyatları ise şu şekilde;

• 1 USD’nin değeri, serbest piyasada 16.865,07 LAK olarak belirlenmiş.
• 1 TL’nin ilgili para birimi karşısındaki değeri ise 891,01 LAK olarak ifade edilebilir.

7- Özbekistan Somu

Dünyanın en değersiz para birimi olan ülkelere örnek olarak Özbekistan’ı da verebiliriz. Ülke, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. 1993 yılına kadar Rus Rublesi kullanılsa da aynı sene içerisinde hükümet, Ruble’yi SOM ile değiştirdi ve resmi para birimi olarak SOM belirlendi.  

Orta Asya ülkeleri arasında en değersiz para birimine sahip ülkelerden birisi olan Özbekistan, yüksek enflasyon ile mücadele içerisinde. Buna bağlı olarak madeni paraların değeri neredeyse yoktur. En büyük banknotun 100.000 SOM olduğunu da belirtelim. Bu da en basit market alışverişi için bile yüklü miktarda para taşımak zorunda kalınmasını çok iyi ifade ediyor.

• 1 USD değeri 11.380,60 UZS’dir.
• 1 TL değeri ise 600,43 UZS’dir.

8- Gine Frangı

En değersiz para birimi hangisi diye sormaya devam ediyorsanız, okumaya devam edin! 😊 Sırada Gine Frangı var. Gine’de altın, pırlanta gibi birçok maden olmasına karşın para birimi kur seviyesi olarak oldukça değersiz. Bunun nedeni yüksek enflasyonist ortam, yoksulluk ve yaşam koşullarının iyi olmamasıdır.

Dünyanın en değersiz parası arasındaki Gine Frangı’nın güncel değerleri şu şekilde;

• 1 USD yaklaşık olarak 8.684,54 GNF’dir.
• 1 TL ise yaklaşık olarak 458,82 GNF’dir.

9- Paraguay Guaranisi

Paraguay Guaranisi, 1994 yılından beri ilgili ülkenin para birimi olarak kullanılıyor. Günümüzde ise Amerika kıtasının en düşük parasından birisi sayılıyor. Dünyanın en değersiz para birimi listesinde dokuzuncu sırada yer alıyor.

• 1 USD’nin değeri güncel haliyle 7.179,00 PYG olarak değerleniyor.
• 1 TL ise 378,82 PYG değerindedir.

10- Kolombiya Pesosu

En değersiz para birimi kaç TL sorusunu yanıtlamaya devam ediyorum. Kolombiya Pesosu’nu da bu listeye ekleyebiliriz. Gerek enflasyonun yükselmesi gerekse de ekonomik koşulların kötüye gitmesi nedeniyle ilgili para birimi değer kaybetmektedir.

• 1 USD – 4.750,94 COP’dur.
• 1 TL ise 250,59 COP değerindedir.

11- Kamboçya Rieli

Kamboçya, son zamanlarda turizm ile ünlenen ülkeleri arasında. Ancak bunun nedeni sadece turizmle alakalı değil. Aynı zamanda parasının ucuz olması da turistler açısından cazibe oluşturuyor. Kısacası ülke, parasının değersiz olmasından dolayı yoğun olarak turist ağırlıyor diyebiliriz.

En değersiz para birimi arasında yer alan Kamboçya Rieli;

• 1 USD – 4.047,34 KHR,
• 1 TL – 213,52 KHR’dir.

12- Beyaz Rusya Rublesi

Beyaz Rusya Rublesi de dünyanın en değersiz para birimi listesinde kendine yer bulmaktadır. Bunun nedeni olarak birçok faktör gösterilse de her geçen gün tarihinin en değersiz dönemlerini yaşıyor diyebiliriz.

• 1 USD yaklaşık olarak 2.554,02 BYR değerindedir.
• 1 TL’nin değeri ise yaklaşık 134,93 BYR’dir.

13- Tanzanya Şilini

En ucuz para birimi için listemizin sonuna yaklaşıyoruz. Tanzanya Şilini hem kur değeri hem de paranın kabul görmesi açısından dünyan en değersiz para birimlerinden birisidir. Hatta ülke içerisinde bile en çok ABD Doları kullanılmaktadır.

Bu ise paranın ne kadar değersiz olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Güncel kur değeri şu şekilde;

• 1 USD – 2.340,00 TZS’dir.
• 1 TL ise 123,42 TZS’dir.

14- Irak Dinarı

Son olarak Irak Dinarı’na değineceğim. En değersiz para biriminden birisi de Irak Dinarı’dır. Ülke petrol yönünden zengin olsa da bunun yansıması kur değerinde görülmemektedir. Ekonominin çok yönlü olmaması, tamamıyla petrole dayalı olması, yaşanan terör olayları vb. etkiler nedeniyle para biriminin değersiz olduğunu ifade edebiliriz.

• 1 USD – 1.458,86 IQD
• 1 TL – 76,96 IQD

Para Birimi Nasıl Değer Kazanır?

Bir ülkenin para biriminin değerinin sadece kur ile belirlenemeyeceğini belirtmiştim. Ancak kur değerleri, para birimlerinin mevcut kıymetini anlamak ve ölçmek açısından oldukça önemlidir. En değersiz para birimi belirlenirken de kurlar dikkate alınıyor. Peki, para birimi nasıl değer kazanır?

Esasında para, bir meta olarak tanımlanır. Yani tıpkı diğer eşyalar gibi alınıp satılabilen bir kıymet olarak ifade edilir. Para biriminin hangi durumlarda değer kazanacağını şu şekilde ifade edebiliriz;

• Enflasyon: Enflasyonda yaşanan düşüş beraberinde alım gücünü arttırır. Buna bağlı olarak da paranın değeri artar. Yani enflasyonu düşük olan ülke para birimi, yüksek olan para birimine göre daha değerli kabul edilir.
• Faiz: Faizlerdeki artış, yatırımcıların daha fazla para kazanacağı anlamına geleceği için yatırım miktarı artar. Bunun sonucunda da ülkenin para birimi değer kazanır.
• Cari Açık: Cari açıkta düşüş meydana geldiğinde yabancı paraya olan talep azalır. Bu da yerli para birimine talebi arttıracağı için o ülkenin parasının değer kazanmasına neden olur. Ödemeler dengesi, ülke ekonomileri açısından bu nedenle çok önemlidir.
• Kamu Borcu: Kamu borçlarının azalması, o ülkenin ekonomik açıdan iyi durumda olduğunun göstergesidir. Bunun sonucunda da yabancı sermayenin ülkeye girişi söz konusu olacaktır. Bu durumda yerli para biriminin değerinde artış olması beklenir.
• Dış Ticaret: Dış ticaret hacmi, kur değerleri ile yakından ilişkilidir. Dış ticaret hacminin büyümesi, ülkenin para birimine olan talebin arttığı anlamına gelir. Bu da direkt olarak o paranın değer kazanmasına yol açıyor.
• Politik İstikrar: Yatırımcılar için önemli olan bir diğer konu politik istikrardır. Politik anlamda istikrar sağlayan bir ülkenin para birimi, değer kazanır. Bunun nedeni olarak ülkeye duyulan güvenin artmasını söyleyebiliriz.

Para Birimi Neden Değer Kaybeder?

Para birimi neden değer kaybeder sorusu için yukarıdaki faktörlerin tam tersini düşünebiliriz. Burada da enflasyon, faiz, cari açık, kamu borcu, dış ticaret, politik istikrar gibi faktörler geçerlidir. Ancak bununla sınırlı değil…

Örneğin ülkenin enflasyonunun yükselmesi, alım gücünü azaltacağından dolayı o ülke parasını değersizleştirir. Buna bağlı olarak faizlerin düşürülmesi, enflasyonu arttırır ve beraberinde ülke parası değersiz hale gelir.

Aynı şekilde cari açık ve kamu borcunun artması da ülke parasına olan güveni azaltacağı için paranın değersizleşmesine yol açar. Dış ticaret hacmi daralmış, politik anlamda istikrar sağlamayan ülkelerin paraları değersizdir.

NOT: Bir para biriminin değerinin neden düştüğünü tespit etmek için başka faktörlere de bakmak gerekir. Örneğin ithalat ve ihracat dengesi, kamu borcunun yanında özel sektör borcu, piyasalara duyulan güven, ülkenin serbest piyasa ekonomisi içerisinde hukuka önem vermesi gibi faktörler dikkate alınabilir.

Para Birimi Değerini Etkileyen Faktörler

Dünyanın en değersiz para birimi konusunda son olarak para değerini etkileyen faktörleri özetlemek istiyorum.

Ekonomide tüm her şey birbiriyle ilintili ve bağlantılıdır. Bu nedenle herhangi bir faktörde meydana gelen iyileşme, ekonominin diğer parametrelerinde de iyileşmeye neden olur. Buna tam anlamıyla domino etkisi diyebiliriz. Tam tersi durumda da bu gelişmelerin zıttı söz konusu olacaktır.

Özetlersek bir ülkenin parasının değeri, o ülkenin ekonomik gücünün yanı sıra siyasi istikrarının, yaşam refah seviyesinin, üretim ve verimliliğin seviyesi ile belirlenir. Nitekim mevcut örneklere bakıldığında ekonomisi güçlü olduğu halde parası değersiz olan ülkeler de görülmektedir. Endonezya buna en iyi örneklerden birisi.

Sık Sorulan Sorular

En değersiz para birimi hakkında tüm bildiklerimi aktardım. Sık sorulan sorulara da değinerek yazıyı noktalamak istiyorum. YORUM bölümünden diğer soru ve görüşleriniz için bizlere ulaşabilirsiniz.